داده‌ها و آمارها در سال‌های اخیر در فوتبال بسیار رایج شده و در بین تمام آمارهای موجود ، پارامتر گل‌های مورد انتظار رایج‌تر شده است.
این پارامتر در سال ۲۰۱۲ توسط سم‌گرین معرفی شد. بسیاری از نقل و انتقالات در سطح اروپا با توجه به پارامترهای نوین در آنالیز فوتبال از جمله گل‌های مورد انتظار یا به اختصار XG رخ میدهد.
پارامتر گل‌های مورد انتظار از اولین پارامترهای پیشرفته آنالیز در فوتبال است و مهم است که بدانیم این پارامتر چگونه کار میکند و چگونه باید از آن استفاده کنیم؟
پارامتر XG چیست؟
این پارامتر کیفیت یک شانس گل زنی را محاسبه و احتمال اینکه یک گل در یک منطقه خاص از زمین به ثمر برسد را اندازه گیری میکند و نکته مهم این است که مقدار اندازه گیری شده براساس چندین عامل قبل از شوت زدن است.
این پارامتر مقیاسی بین صفر و یک است. صفر نشان دهنده فرصتی است که به گل نرسیده و یک نشان دهنده این است که، از بازیکن انتظار می‌رود هربار که در شرایط مشابه بود گل بزند.
ما می‌دانیم یک موقعیت از میانه زمین به اندازه یک موقعیت از داخل محوطه جریمه تبدیل به گل نمی‌شود. با این پارامتر، ما می‌توانیم احتمال گلزنی بازیکنان در هریک از این موقعیت‌ها را تعیین کنیم.
به عنوان مثال فرض کنید؛ یک شانس گلزنی در محوطه جریمه با مجموعه ای از ویژگی‌های قبل از شوت به سمت دروازه (ویژگی های قبل از شوت در ادامه گفته خواهد شد) ۰.۱ ارزش دارد؛ یعنی از بازیکن انتظار می‌رود از هر ده شوت، یک شوت را تبدیل به گل کند.
اصطلاحات فعلی ممکن است جدید باشند؛ اما این اصطلاحات سال‌ها قبل از معرفی چنین پارامترهایی، توسط هواداران فوتبال و کارشناسان فوتبال استفاده شده بود. ” او از هر ده شانس یکی را گل میکند یا او باید هت-تریک می‌کرد و… “
در رابطه با این پارامتر همواره انتقاداتی هم بوده است، اما باید باورهای غلط در رابطه با این پارامتر آنالیز را هم بدانیم به عنوان مثال:
تیمی که XG بیشتری دارد، لزوما به این معنا نیست که باید برنده بازی شود. این پارامتر فقط کیفیت شانس را بررسی و اندازه‌گیری میکند و نتیجه بازی را تعیین نمی‌کند.
نام این پارامتر از مفهوم ریاضی به نام ارزش مورد انتظار گرفته شده و یک احتمال است، احتمال وقوع یک نتیجه.
پارامتر XG چگونه محاسبه می‌شود؟
زمانی که یک بازی فوتبال را تماشا می‌کنیم، می‌توانیم تشخیص دهیم که احتمال گل شدن کدام موقعیت بیشتر است. بازیکنی که اقدام به شوت زدن کرده، چقدر به دروازه نزدیک بود؟ آیا از یک زاویه مناسب اقدام به شوت زنی کرده است؟ تک به تک بود؟ ضربه سر بود؟
مشکل اینجا است که به طور متوسط در هر بازی ۲۵ شوت زده می‌شود و ما نمی‌توانیم هنگام تماشای بازی، درصد احتمال گل شدن موقعیت را بدست آوریم.
اما مزیت پارامتر XG این است که می‌توانیم متغیرهای بالا و سایر متغیرها را در نظر بگیریم و احتمال به ثمر رسیدن یک گل را تعیین کنیم.با کمک این پارامتر ما می‌توانیم کیفیت شانس تمام ۹۳۹۸ شوت زده شده در فصل ۲۰-۱۹ لیگ برتر انگلستان را در عرض چند ثانیه ارزیابی کنیم.
برخی از مهم‌ترین متغیرها بر احتمال گل شدن یک موقعیت به ترتیب زیر است:
▪ فاصله تا دروازه
▪ زاویه به سمت گل
▪ تک به تک
▪ شانس بزرگ (شانس مسلم گلزنی)
▪ قسمت بدن (سر یا پا)
▪ نوع پاس (پاس عمقی، کات بک و…)
▪ الگوی بازی (در جریان بازی، ضد حمله، ضربه آزاد، ضربه کرنر، پرتاب اوت و…)
برخی از موقعیت‌ها ویژه هستند؛ بنابراین این موقعیت ها به طور مستقل مدل می‌شوند:
XG پنالتی مقدار ثابت (۰.۷۷ XG) است. ضربات آزاد و مستقیم مدل خاص خود را دارد و همینطور XG ضربه سر در شرایطی مانند ضربات ایستگاهی و در جریان بازی متفاوت است.
چگونه می‌توان از XG استفاده نمود؟
بیایید دو بازیکن در فصل ۲۰-۱۹ را مقایسه کنیم. گابریل ژسوس بازیکن تیم منچستر سیتی در لیگ برتر و هاکان چالهان اوغلو در سری آ دو بازیکن مدنظر ما هستند.
هر دو بازیکن ۱۰۰ شوت (بدون پنالتی) را به ثبت رسانده‌اند؛ اما به ترتیب ۱۴ و ۸ گل به ثمر رسانده‌اند. پس تفاوت بین شوت‌های آنها در چیست؟ اکنون با XG می‌توانیم کیفیت موقعیت‌هایی که این دو بازیکن داشته اند را اندازه‌گیری کنیم.
XG گابریل ژسوس از ۱۰۰ شوت عدد ۱۷.۷ بدست آمده است؛ یعنی طبق احتمال XG این انتظار میرفت که گابریل از شانس هایی که داشته است چیزی نزدیک به ۱۸ گل به ثمر برساند، اما او توانسته ۱۴ گل بزند.
اما در طرف مقابل هاکان چالهان اوغلو در فصل گذشته نمره XG این بازیکن ۷.۰ بوده است؛ یعنی انتظار میرفت از ۱۰۰ فرصت هاکان، ۷ گل به ثمر برساند.
علی رغم اینکه گابریل عملکرد فوق العاده ای داشت و با توجه به XG هاکان، ۱۰۰ شانس آنها از نظر کیفیت بسیار متفاوت بوده و خروجی آمار نشان دهنده این مورد است.
به دو تصویر بالا با دقت نگاه کنید، به وضوح می‌توان لوکیشن شوت‌های گابریل و هاکان را مشاهده کرد. این تصاویر به ما می‌گویند که موقعیت و فرصت‌های بازیکن میلان، بیشتر خارج از محوطه بوده است؛ به همین دلیل گل‌های کمتری نسبت به گابریل به ثمر رسانده است. با توجه به این تصاویر به این نکته پی‌میبریم که برای رسیدن به گل باید توپ را به مناطق حساس و خطرناک زمین برسانیم.
فوتبال یک ورزش کم گل است، بنابراین توانایی ما در اندازه گیری احتمال به ثمر رساندن یک گل بسیار مهم است. با نگاه و تحلیل کردن آمارهای نوین در آنالیز فوتبال می‌توان به بسیاری از سوالات پاسخ داد:
▪ کدام مهاجم در تمام کنندگی مشکل دارد؟
▪ فرم کدام تیم نشان میدهد که آنها باید در جدول لیگ بالاتر باشند؟ و…
همچنین این پارامترها در خرید و فروش و همینطور انتخاب بازیکنان برای ترکیب ۱۱ نفره اصلی و تعویض آنها در لحظه مناسب از بازی، نقش مهمی دارد و بسیار تعیین کننده است.
XG یک معیار، که مهفومی فراتر از شمارش سنتی تعداد شوت‌ها دارد. با این وجود نباید همچنان فراموش کرد که XG یک معیار است و این گل‌های واقعی هستند که می‌توانند تیم برنده را مشخص کنند.
منبع: The analyst
مترجم: ایمان موسوی
کاری از گروه فنی آنالیز تاکتیکی
-
دوره تخصصی آنالیز فوتبال۱,۶۵۰,۰۰۰تومان -
نرم افزار آنالیز گرافیکی۱,۸۵۰,۰۰۰تومان -
دوره آموزش آنالیز فوتبال۸۹۰,۰۰۰تومان