چرا یک دروازبان مدرن، باید ویژگی‌های یک بازیکن را داشته باشد؟

در نگاه نخست، تقاضا و انتظار از اینکه یک دروازبان ویژگی‌های یک بازیکن را در زمین مسابقه داشته باشد منطقی به نظر نمی‌رسد. این موضوع با توجه به این قانون که دروازبانان نمی‌توانند بیش از ۴ ثانیه در زمین تیم خود توپ را در اختیار داشته باشند بسیار سخت تر به نظر می‌رسد. با این حال مربیان بسیاری با توجه به قانون فوق و نیز بهبود برخی توانایی‌های دروازبانان و استفاده از پتانسیل آن‌ها سعی در ساخت دروازه‌بانان مدرن کرده‌اند. دخالت دروازبانان در موقعیت خارج شدن از پرس و یا زمانی که تیم آن‌ها مالک توپ است تا بتوانند تسلط بهتر و امکانات بیشتری در حمله برای تیم ایجاد شود در سالیان اخیر بسیار مشاهده شده است.

قطعا برای انجام چنین حرکات و دستورالعمل‌هایی و نیز بهره‌مند شدن از چنین امتیازی در زمان مسابقه، دروازبان تیم باید بسیاری از قابلیت‌های بازیکنان اصلی تیم را داشته باشد. در چند سال اخیر بسیاری از دروازبانان همچون گیتا، دروازبان برزیلی از خود چنین قابلیتی را به نمایش گذاشته‌اند؛ با این حال اخیرا شیوه نوین‌تری از دروازبانان با عنوان دروازبان پرنده (Flying keeper) مطرح شده است که از نسبت به سابق نیز بیشتر در بازی تیم دخالت دارند. قطعاً در زمان استفاده از سیستم پاور پلی (۵ نفره شدن بازیکنان تیم با حضور یک بازیکن در لباس دروازبان) اگر یک دروازبان بتواند در این سیستم به حمله تیم کمک کند بسیار کاربردی‌تر و امن‌تر نسبت به زمانی خواهد بود که یک بازیکن در لباس دروازبان بخواهد این سیستم را همراهی کند. دلیل این امر نیز آن است که دروازبان تیم، از قبل در زمین حضور داشته و به دلیل توانایی‌های دفاعی و دروازبانی خود، بهتر و بدون اتلاف زمان می‌تواند در زمان بازگشت‌ها و از دست دادن توپ اقدام کند.

دروازبان پرنده چیست؟

اصطلاح دروازبان پرنده برای توصیف دروازبان‌هایی استفاده می‌شود که به شکل موقع در جریان بازی، نقشی شبیه یک بازیکن را در زمین بر عهده می‌گیرند. عموما در چنین شرایطی تیم‌ها باز تر بازی می‌کنند تا فضا برای اضافه شدن دروازبان مهیا شود.

برخی عقیده دارند بهره مند بودن یک دروازبان با چنین ویژگی‌هایی کاملاً شانسی خواهد بود؛ آیا این عقیده واقعیت دارد؟

قطعاً خیر، اگر می‌خواهید چنین دروازبانی داشته باشید؛ باید به آن‌ها فرصت دهید در چنین موقعیت‌هایی قرار گیرند و نیز به دفعات تمرینات لازم را برای آن‌ها تکرار کنید. باید به دروازبان این امکان داده شود که تمام عناصری و حرکات یک بازیکن در زمین را تمرین کند و تا حد امکان او را در سیستم بازی تیم جای دهید. به این ترتیب، علاوه بر کیفیت بازی دروازبانان، در این حالت دروازبانی خواهید داشت که موقعیت بازیکنان در زمین را بهتر درک می‌کند و این برای او در فاز دفاعی بسیار مفید خواهد بود. به این ترتیب برای دروازبانان جوان بسیار سودمند است که چنین سیستم و توانایی را باد گرفته و هرچه بهتر و سریع‌تر از نظر فنی توسعه یابند. نخستین دروازبانی که از این شیوه استفاده کرد؛ هیگوئیتا، دروازبان تیم قیرت قزاقستان است که ملیتی برزیلی- قزاقستانی دارد. او علاوه بر مهارت‌های عالی دروازبانی، با مهارت‌های بسیار خوب و چشمگیرش در زمین همراه دیگر بازیکنان به چشم می‌آید. این موضوع یکی از ارکان مهم موفقیت تیم ملی قزاقستان و تیم باشگاهی‌اش بوده است. در این بخش اما باید به مسئله‌ای مهم اشاره کرد: اگر او مربی را نداشت که به او ایمان داشته باشد و این اجازه را به او بدهد که این شیوه را امتحان کرده و سعی در اجرای آن داشته باشد؛ هیچ کدام از این اتفاقات رخ نمی‌داد.
به این ترتیب علاوه بر ویژگی‌های فردی دروازبان، بینش و شجاعت مربی که پتانسیل دروازبان خود را بشناسد و این فرصت را به او بدهد بسیار مهم است.

برای رسیدن به موفقیت باید در اشتباه کردن آزادی عمل داشت؛ زیرا تنها راه موفقیت همین است.

تیم‌های فوتسال در چه زمان‌هایی از دروازبان پرنده استفاده می‌کنند؟

۱- زمانی که یک تیم در حال شکست خوردن است؛ در این موقعیت به جای حمله با ۴ بازیکن، با ۵ بازیکن تیم حمله خواهد کرد. اساس ایده فوق این خواهد بود که ۵ بازیکن بهتر می‌توانند ۴ مدافع تیم حریف را تحت تأثیر قرار خواهد داد و بازیکنی را در موقعیت گلزنی قرار داده و فضا برای آن ایجاد کنند. همانطور که در ابتدای مقاله نیز به آن اشاره شد، استفاده از دروازبان اصلی که بتواند چنین قابلیتی داشته باشد مزایای به مراتب بیشتری نسبت به اضافه شدن بازیکن در لباس دروازبان خواهد داشت.

۲-هنگامی که یک تیم پیروز میدان است؛ این موقعیت کمتر رخ می‌دهد؛ با این حال برخی تیم‌ها زمانی که پیروز بازی هستند برای حفظ مالکیت توپ و کنترل بازی از دروازبان پرنده استفاده می‌کنند. در این هنگام، تیمی که شکست خورده است ناچار به فشار آوردن و پرس بازیکنان صاحب توپ است و در این هنگام فضایی ایجاد خواهد شد. در این زمان بازیکنان می‌توانند از فضای ایجاد شده با استفاده از کار ترکیبی و یا شوت زدن برای افزایش برتری خود استفاده کنند.

۳- دروازبان نیمه پروازی
زمانی که شما دروازبانی دارید که می تواند میان دروازبان پروازی و یا دروازبان سنتی به راحتی جابجا شود؛ می توانید به خوبی و راحتی از آن بهره برده و استفاده کنید. در این زمان دروازبان باید بررسی کند چه زمانی باید به پیش بیاید و یا در چه زمانی باید همچون دروازبان سنتی رفتار کرده و عقب بماند. نمونه بسیار معروف این استراتژی هم اکنون تیم ملی قزاقستان است. تیم ملی این کشور دروازبانی به نام هیگوئیتا دارد که اغلب به عنوان گزینه پاس برای هم تیمی‌هایش در جریان بازی محسوب می‌شود و به شکل کامل و موثر در بازی دخالت دارد. او توانایی شوت زنی عالی دارد و به این وسیله دروازه تیم حریف را تهدید می کند. او تمایل دارد در زمانی که تیمش در حال حمله است در نیمه زمین حریف حضور داشته باشد تا هم گزینه پاس بودن و در جریان مالکیت توپ تیم باشد و نیز به در زمانی که موقعیت فراهم شد با شوت هایش شانس گلزنی ایجاد کند. اگر تیم حریف او را پرس نکرده و یا مهار نکند او شوت خود را روانه دروازه حریف خواهد کرد.

در هنگام استفاده از دروازبان پرنده به چه نکاتی توجه کنیم؟

۱-یک بازیکن متخصص برای ایفای این نقش انتخاب کنید؛ آن‌ها باید ویژگی های خاص و منحصر به فردی داشته باشند. این موضوع نخستین نکته‌ای است که در این مسیر و موضوع باید به آن توجه کرد. یکی از ویژگی‌های غیر قابل چشم پوشی، توانایی حفظ مالکیت توپ و پاس این بازیکن است. او باید بازی با پای خوبی داشته باشد و از توانایی کنترل توپ و پاس خوبی بهره مند باشد. نکته بسیار با اهمیت دیگر این است که این بازیکن باید دقت پاس مناسب و قابل قبولی نیز داشته باشد. اگر این فرد توانایی شوت زنی خوبی نیز داشته باشد امتیاز مثبت دیگری برای او محسوب خواهد شد.

۲-درصورت از دست رفتن مالکیت سریع واکنش نشان دهید؛ باید بازیکنان هوشیار باشند تا اگر توپ از دست آن‌ها خارج شد و مالکیت را از دست دادند یا با اعمال پرس مانع از حمله و موقعیت سازی تیم حریف شوند و یا تمامی آن ها سریع به عقب بازگشته و فضا را پوشش دهند. دروازبان نیز باید هوشیار باشد و موقعیت خود در زمین را به خوبی اسکن و شناسایی کند.

۳-مراقب ضربات خود باشید؛ هنگامی که فرصت شوت زدن به سمت دروازه حریف به دست می‌آید، هر بازیکنی که می‌خواهد شوت بزند باید این کار را محکم انجام دهد تا از احتمال مهار راحت توپ توسط دروازبان و آغاز سریع بازی و یا دفع آن توسط مدافعان حریف و استفاده از موقعیت به وجود آمده جلوگیری شود. حتی اگر توپ به بیرون برود و خارج از چهارچوب باشد بهتر است تا به سادگی و آرامی درچهرچوب باشد و دروازبان آن را به سادگی مهار کند و بتواند سریع به فکر ضد حمله باشد.

۴-صبر و شکیبایی؛ بازیکنان باید در هنگام مالکیت توپ صبور و مراقب باشند. آن ها با پاس های خود سعی دارند دفاع تیم حریف را حرکت دهند و فضا و موقعیت ایجاد کنند. به این ترتیب باید صبور باشند تا در زمان درست بتوانند موقعیت مناسب را خلق کرده و از آن بهره ببرند. بازیکنان باید مراقب باشند تا اگر ریسک و حرکت خطرناکی را نیز انجام می‌دهند مراقب عواقب آن و میزان خطرش باشند و در زمان درست پاس در عمق و یا اقدام رو به جلو برای گلزنی انجام دهند.

این ایده اگر به درستی انجام شود می‌تواند ویژگی و قابلیت بسیار هیجان انگیزی به فوتسال و مسابقه اضافه کند؛ با این حال بسیاری بر این باور هستند که این موضوع می‌تواند منجر به دورهای طولانی مالکیت یک طرفه برای هر کدام از تیم ها شده و سرعت و جذابیت بازی را کاهش دهد و تیم صاحب توپ به تداوم پاس‌های کوتاه ایمن و ساده مشغول باشد.

مترجم: امیر عباس شریفی
منابع: Futsalfeed
۵-a-side